|
JON* & JORis*** West
**
Nederlandse Vereniging voor Seksuele Hervorming "JON en JORis West zijn er voor mensen die merken dat zij verliefd kunnen worden op kinderen of jongeren, maar die dit gevoel niet of niet meer willen omzetten in seksuele daden met kinderen." |
"Niet gemaakt maar gekregen, niet ontdekt maar onthuld. Zomaar op je weg gekomen, zomaar met je meegelopen. Wonder boven wonder, zomaar een vriend, een vriendin." - Hans Bouma | ||||||
Jaarverslag 2019 "Dit is de enige plek waar ik hierover vrijuit kan spreken."
Wat is en hoe werkt JORis? JORis is een werkgroep binnen de NVSH, bestaande uit de coördinatoren, NVSH-leden, van beide gespreksgroepen. Zij organiseren de twee gespreksgroepen, JON (JORis Oost Nederland) en JORis West, waarvan de leden geen NVSH-lid hoeven te zijn. De werkgroep rapporteert jaarlijks aan de ledenraad en het bestuur van de landelijke NVSH. De groep regelde haar eigen inkomsten en uitgaven zelfstandig. Vanaf 2017 geeft de NVSH-landelijk subsidie, uit waardering voor het werk van JORis en omdat de kosten, vooral de reiskosten, steeds meer opliepen. Er is geen subsidie van de overheid: JORis is onafhankelijk. De leden doneren ruimhartig. Aan beide groepen zijn professionele therapeuten/hulpverleners verbonden. Deze bieden individuele hulp/therapie aan leden die hier behoefte aan hebben. Omgekeerd kunnen zij hun cliënten adviseren aan de groep te gaan deelnemen. Dit gebeurde ook dit jaar weer. Wie zich voor de groepen aanmeldt, wordt eerst uitgenodigd om in persoon kennis te komen maken met de centrale coördinator, schrijver dezes, tevens therapeut Dr Frans Gieles. In persoon, dit wil zeggen met de echte naam, het echte adres en een identiteitsbewijs. In een kennismakingsgesprek wordt dan naar de aanmelder met aandacht geluisterd, zonder te oordelen, en wordt besproken wat de beste optie is uit het onderstaande aanbod. Het aanbod Het aanbod waaruit gekozen kan worden bestaat dus uit
Alle combinaties zijn mogelijk. Leden en bijeenkomsten De beide gespreksgroepen hadden in 2019, 33 deelnemers (Oost 15, West 18). Met 14 mensen (soms ook met hun partner) was er dit jaar, naast of in plaats van de groepsbijeenkomsten, individueel contact, al dan niet in combinatie met het bezoeken van een der groepen. Dit is er ook met een ook wisselend aantal mensen die deelname aan een groep (nog) niet aandurven. Deze fase kan soms lang duren, jaren. Mensen komen en gaan. De gaanden zeggen 'Nou bedankt, ik red me wel verder', ook wel 'Te zwaar voor mij'. Soms redden zij zich toch niet en melden zij zich weer aan. Beide groepen komen eens per maand bij elkaar in een huiskamer of een huiskamerachtige ruimte, van 15 uur tot 21 uur (of later), inclusief een maaltijd. Afhankelijk van het aantal leden dat aanwezig is, kan er één gesprekskring gevormd worden of kunnen er ter plekke subgroepen gevormd worden. De (sub)groepsgesprekken worden expliciet geleid, maar er is altijd, vooraf, erna en rond en tijdens de maaltijd, ruimte voor zelfgekozen onderling contact, dat ook 'alleen maar gezellig' kan zijn en alle kanten op kan gaan, of desgewenst 'nergens over kan gaan'. Beide groepen liepen dit jaar ook weer goed, zij het met relatief toch wat minder deelnemers; sommigen komen 'om en om' of 'nu en dan'. Vooral jongeren vinden de gesprekken zwaar. Ouderen zeggen dat dit onvermijdelijk is. Dit wordt deels opgevangen door individuele contacten. Deze worden onderhouden door de coördinatoren en de aan de groepen verbonden therapeuten. Beide gespreksgroepen hebben zo'n team. Sommigen wilden "meer dynamiek", anderen waardeerden juist de vrij strakke gespreksleiding: "Dan loopt mijn hoofd niet over." De kunst is om hier een evenwicht te vinden en te bewaren. "Zwaar": angst (voor ontdekking), boosheid (op de samenleving), gemis en verdriet (om teloorgegane vriendschappen): onvermijdelijk en zwaar beide.
Bijzondere bijeenkomsten waren twee ontmoetings- en verdiepingsdagen van de gezamenlijke coördinatoren van Oost en West, onze professionals en enkele gasten, onder wie twee professionals van StopItNow!. Er is gesproken over enkele problemen die wij als 'neven-problematiek' tegenkwamen; ook over de methodiek, zowel die van Stop als die van JORis, niet minder over de verschillen die hiertussen bestaan, in het bijzonder die van de individuele, al dan niet therapeutische contacten, maar ook over de gaandeweg ontstane onderlinge erkenning, waardering en samenwerking. Ook spraken wij over de stand van zaken bij het (nu min of meer 'slapende') forum pedofilie.nl en de daarbij behorende en goed lopende chatgroep. In onze vorige jaarverslagen noemden wij steeds enkele thema's die in de gesprekken naar voren kwamen. In dit jaarverslag kiezen wij voor vier interne en twee externe onderwerpen.
1 a. (Ont)hechting
Een goed deel van de gesprekken gaat helemaal niet over pedofilie. Vooral in de individuele gesprekken komt vaak een verleden als jong kind ter sprake, en vaak genoeg met vroege hechtingsproblematiek. In beeld verschijnt dan vaak genoeg de combinatie
Een kind heeft hechting aan zijn ouders nodig. Die hechting is, als het goed gaat, veilig, maar kan ook onveilig zijn, zoals bij de genoemde dominante grillige moeder en het ontbreken van bescherming hiertegen door de passieve of afwezige vader en het ontbreken van steun van broers of zusjes. Het kind voelt zich onveilig en onzeker, hecht zich wel aan de moeder, maar dan in de zin van 'klampt zich vast aan de moeder' - en omgekeerd - en wordt expert in het aanvoelen van haar stemmingen. Er is dan wel hechting, maar het is een onveilige hechting. Veilige hechting Er kan een moeder-kind symbiose ontstaan: niet twee 'ikken' maar één symbiotisch 'ik', waarbij de een niet zonder de ander kan.
Zo'n kind ontwikkelt geen of te weinig 'ik' - en dit wreekt zich op het schoolplein, en later. Er zal dan onthechting plaats moeten vinden met wat ik (FG) noem "de ingeslikte moeder" en "het innerlijke kind". Dit kom ik zo vaak tegen dat ik thuis een beer heb staan (het innerlijke kind) en een oude ezel (de ingeslikte moeder). Het inzicht dat het hier niet gaat om de volwassen man en de huidige echte moeder bleek bevrijdend. Daarna was het mogelijk een evenwicht te vinden tussen afstand en, nu en dan, nabijheid tussen de man en zijn moeder. Het onderwerp onthechting is ook op een andere manier ter sprake gekomen. Leuk als een kind zich (veilig) hecht aan een volwassene. Dit mocht ik (FG) als jeugdzorger en pleegvader herhaaldelijk meemaken: hechting in tweede instantie als de eerste instantie (met de ouders) mislukt is - maar een kind wordt groot, puber, adolescent, (jong)volwassene en dan zal ook de onthechting plaats moeten vinden. Het kind ontwikkelt een eigen ik dat zijn eigen weg gaat, en ook moet gaan. Kinderliefde is per definitie eindig, want het kind blijft geen kind meer. 1 b. Twee mogelijke invloeden van autisme Als het autisme (ook) de vorm kan aannemen van wat eens Asperger genoemd werd, wordt het krijgen van en het omgaan met vriendjes moeilijk. Het beeld is: het eenzame kind dat stilletjes in een hoekje van het schoolplein staat, leuke vriendjes ziet en ernaar verlangt, maar vriendschap lukt hem niet. Dit verlangen naar een vriendje kan dan lang blijven bestaan. Zelf heb ik wel eens een klein onderzoekje gedaan binnen een forum voor mensen met een pedofiele oriëntatie. Er bleek inderdaad een samenhang: Asperger zou zo bij zo rond de 10% van de bevolking voor kunnen komen, van deze respondenten herkende 35% zich in het geschetste beeld. Er waren te weinig respondenten, niet aselect gekozen, noch was er een controlegroep, dus mag je hier geen bredere conclusie aan verbinden, maar je hebt toch geen statistiek nodig om er een hypothese uit te vormen. Een tweede ervaringsfeit is dat mensen met autisme niet van verandering houden; ze houden van vaste patronen, ofwel: ze hebben weerstand tegen verandering. Dit kan ertoe leiden dat zij liever in het hen vertrouwde patroon van somberheid of depressie blijven hangen dan dat zij moeite doen om uit dit dal te klimmen door anders te gaan denken en leven. "Het zij zo", zucht de therapeut dan; "ze zijn uiteindelijk autonoom." Zo noem ik verhalen die nooit eerder verteld zijn, maar die wel 'als een steen op de maag blijven liggen', vaak genoeg verhalen van vroeger seksueel misbruik. Tijdens partnergesprekken bleek zelfs de partner hier geen weet van te hebben. Het vertellen van dit verhaal lucht dan erg op: "Frans, ik heb sinds lange tijd eindelijk eens goed en rustig kunnen slapen". Soms komt zo'n verhaal in één keer los als een vulkaan die uitbarst of een dam die breekt; in andere gevallen moet je ze steentje voor steentje losbikken. Deze verhalen horen we ook wel van mensen met pedofiele gevoelens. Zij staan voor de angstige vraag: Hangt het een met het ander samen? Nog maar kort geleden hoorde ik (FG) twee mensen onafhankelijk van elkaar verzuchten: "Hij heeft me in die pedo-wereld getrokken; dit had hij niet moeten doen." Zo te horen heeft hier dan de onthechting - over en weer? - niet op tijd plaatsgevonden. Deze dient dan, innerlijk, alsnog plaats te vinden. Als er één emotie is die, vooral in de eerste contacten, nog buiten de groep, naar voren springt, is dit angst. Angst om te komen, om de naam bekend te maken, om bij mij in de straat gezien te worden (of ik in hun straat); angst dat 'het' bekend wordt, uitlekt, afgeluisterd wordt ("Wil je dat raampje dicht doen? Oei! Er liep iemand langs! Kun je het gordijn dicht doen? Kan de (boven)buurman ons niet horen?") of gehackt wordt (e-mail). Angst voor 'de klop op de deur' (huiszoeking), angst voor ontdekking van mogelijk dubieuze plaatjes. Het wil wel eens helpen om onderscheid te maken tussen angst (is vaag, algemeen, niet concreet) en vrees (is concreet en aanwijsbaar reëel): Onze voorouders op de steppe: 'Er zou wel eens een leeuw aan kunnen komen!' contra 'Kijk, daar zit een leeuw!' Angst leidt tot blokkering, bevriezing; vrees leidt tot actie, aldus o.a. Martin Heidegger in Sein und Zeit. Maar ja, leuk bedacht, van angst die niet reëel is kunnen mensen desondanks behoorlijk last hebben. Omdat vrijwel iedereen in de groepen die angst wel herkent, kan de groep hierin zeer steunend en helpend zijn, ten eerste door er begrip voor te tonen en de angstige ander niet 'voor gek te verklaren'. Pas na verloop van tijd kan de angstige mens moed vatten om scherper en objectiever naar de realiteit te kijken om althans minder last van die angst te hebben en vanuit de 'bevriezing' tot enige vorm van actie te komen, elk naar zijn eigen situatie. "Aanvaard je angsten, maar sta ze niet toe je leven te leiden" - Kalenderspreuk 2. Extern 2 a. Stigma
Carin M. Freimond schenkt daar in haar onderzoek ruime aandacht aan: "Navigating the Stigma of Pedophilia: The Experiences of Nine Minor Attracted Men in Canada", 2013, Simon Frase University. Als oplossingen beveelt zij aan:
[*] "MAP" betekent hier: "Minor Attracted People"
Hoe gaan de gespreksgenoten in de JORis groepen om met het stigma? Heel divers!
2 b. Er is een verandering gaande Als zelfs De Telegraaf, nu ja, nu en dan, al onderscheid maakt tussen "pedofilie" en "pedoseksualiteit", dan is er echt iets aan het veranderen. Als zelfs James Cantor, voorheen de man van de neurologie en de chemische castratie, zich nu (2016) empathisch uit over "non-offending pedophiles" en hun bestaan volop erkent, en als Michael Seto zich in de nieuwe versie van zijn boek (2018) hetzelfde doet, dan is er echt iets aan het veranderen. Cantor beveelt zelfs een recent Nederlands onderzoek aan: dat van Houtepen c.s., terwijl ook Seto dit onderzoek vermeldt.
Er is meer en er komt meer: verschillende studenten schrijven hier nu hun scrpitie over. Uit onze jaarrekeningen blijkt dat wij deze nu niet alleen mede begeleiden, maar ook deels subsidieren, bijvoorbeeld door de studenten in staat te stellen het dure boek van Seto 2018 aan te schaffen. Zo gaandeweg zien wij ook veranderingen bij de GGZ, de forensische zorg en StopItNow in die zin dat er meer oog is en komt voor het feit dat 'niet iedere pedofiel een (potentiële) pedoseksueel is of hoeft te zijn of te worden.' Zo zegt iemand, kennelijk een (oud-)cliënt van StopItNow op een form:"StopItNow probeert zelfs onderscheid te maken tussen 'iets voelen' en 'een daad'. Dit is het juiste om mee te beginnen." Dit onderscheid tussen 'gevoel' en 'daad', ofwel tussen 'pedofilie' en 'pedoseksualiteit'is inderdaad van cruciuaal belang. Ook in de wereld van de behandelingsmethodieken zien we veranderingen optreden in deze zin dat niet alleen aan delict-preventie wordt gewerkt (het terugval-preventie-model, dat volgens door Seto geciteerd onderzoek niet eens echt blijkt te werken), maar ook, en eerder, met een methodiek die beoogt het welzijn van de cliënt, aan de hand van diens eigen wensen en idealen, op legale wijze te verhogen: Het Good Lives Model, waar het Tijdschrift voor Seksuologie van mei 2019 een artikel aan wijdt en vertelt dat dit in de Klinische Kortdurende Behandeling van de Van der Hoeven Kliniek al wordt gebruikt. Met andere woorden: het stigma is aan het slijten. Nog niet zozeer bij 'het publiek', evenmin in de politiek (die het publiek volgt), maar wel in de wereld van wetenschap en hulpverlening. Er wordt gaandeweg anders gekeken naar de medemens met pedofiele gevoelens; er wordt ingezien dat deze niet per definitie pedoseksuele daden wil en zal gaan verrichten. De moderne naam hiervoor in "NOMAP" = "Non Offending Minor Attracted Person". Ten dele is dit te danken aan een nieuwe groep, wereldwijd met duizenden leden, die zich "Virtouous Pedophiles" noemt Hetzelfde horen wij van onze leden, expliciet vooral van de jongeren onder hen: de nieuwe generatie 'pedofielen'. Vele van hen worstelen nog met veel vragen hierover en zoeken nog naar een manier om hier goed mee te leven, To have a good live, om het zo in termen van het hierboven staande te zeggen. In termen van de JORis groepen, op de startpagina: "Dit betekent dat de leden elkaar proberen te helpen op een verantwoorde en legale manier om te gaan met hun gevoelens." De praktische kant We gaan naar de praktische kant: de beide jaarrekeningen. De deelname aan alle gesprekken is gratis. In West gaat er een pan rond voor de kosten van maaltijd en groep; in het oosten gaat een hoed rond voor de groep en een pet voor de kok. Coördinatoren die dit nodig hebben krijgen hun reiskosten vergoed; leden kunnen subsidie of vergoeding van hun reiskosten krijgen als dit voor hen nodig is. De ruimten zijn nu gratis. In het afgelopen jaar 2019 heeft de NVSH-landelijk beide groepen weer subsidie gegeven, uit waardering voor het werk dat gedaan wordt en omdat de kosten, vooral de reiskosten voor de steeds meer gevraagde individuele benadering steeds meer toenamen. Jaarrekeningen JON en JORis West 2019 Deze zijn hier opgenomen als een bijlage als pdf-bestand: * Toelichting bij West: de post 'overig' bevat: subsidie (boek) aan scriptiestudent, helpend boek voor een lid en attenties (diploma, verjaardag).
Jong en oud leven samen in de maatschappij van nu Jong en oud spreken vreedzaam samen met elkaar in onze gespreksgroepen. Jong en oud kunnen elkaar helpen en van elkaar leren. De ouderen kunnen met hun levenservaring en -wijsheid model zijn voor de jongeren, de jongeren kunnen model staan voor de ouderen, wellicht ook door hun doorgaans wat 'strengere' moraal of ethiek. Het is opvallend dat juist de jongeren aardig snel kunnen zijn met hun proces van zelf-acceptatie. Bij sommige ouderen kan het tegendeel hiervan verankerd en 'bevroren' zijn in hun levensloop, maar wat bevroren is kan ontdooien, wat ontkend of verdrongen is kan zo maar ineens terugkeren als een vulkaan die openbarst of een dam die doorbreekt: verliefd op je buurmeisje, of 'in een zwart gat vallen' na pensioen of echtscheiding. Dat dit model werkt, acht scriptieschrijfste Ellen Matthijssen klip en klaar bewezen. De scriptie is nog maar net af en zal nog op de JON website verschijnen. Al even klip en klaar verklaart Steto (2018) op grond van onderzoek dat het terugval-preventie-model niet werkt. De kritiek op de nu nog vaak gangbare ambulante forensisch-psychiatrische behandeling is alom bekend
Aan deze en soortgelijke instituten mag gevraagd worden hun methodiek te evalueren en te herzien, dus ook hun visie op mens, kind en samenleving kritisch te heroverwegen. Deze herbezinning is nu al gaande. Zoals hierboven gezegd: de beide gespreksgroepen lopen goed en er zijn tal van individuele contacten, al dan niet therapeutisch van aard, daarnaast mogelijk en gaande. Hier gaan we dus maar dapper mee door. De JORis groepen mogen erkend worden als volwaardige voorziening: laagdrempelig, 'nulde-lijns', gratis, en bewezen helpend. Het verhaal mag verteld blijven worden. "Soms is hardop formuleren al genoeg om een ordening aan te brengen in je hoofd." (Japke Bouma, NRC 7 juli 2016: Iedereen een praatpaal ...) "Dit is de enige plek waarover ik hierover vrijuit kan spreken." Bij het bespreken en goedkeuren van ons jaarverslag 2019 in de groepen vroegen wij iemand: “Hoe voelt het om in deze groep te zijn?” Het antwoord was: “Als een veilige hechting”. JON
& JORis West |
|||||||
