Die seksuele ontwikkeling van jonge kinderen gebeurt grotendeels onbewust, zegt Laan. „Baby’s en peuters komen al aan hun geslacht. Kinderen kunnen al voor hun puberteit orgasmes krijgen. De stofjes die dan vrijkomen, zorgen ervoor dat in het brein die ervaring wordt verbonden aan de handelingen die worden verricht.”

De kindertijd tot een jaar of twaalf is inderdaad een cruciale fase in de ontwikkeling van menselijke seksualiteit, zegt Daphne van de Bongardt, pedagoog en socioloog aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Ze doet onderzoek naar de ontwikkeling van intieme relaties en seksualiteit van jongeren. „Hoe je omgaat met de lichamelijke gevoelens waarvan je ontdekt hebt dat je ze prettig vindt, leer je grotendeels vóór de adolescentie. Wat je wel en niet fijn vindt, wat je fantasieën zijn, krijgt dan al vorm.”

In de adolescentie (12-18 jaar) gaan de meeste jongeren deze ideeën voor het eerst in de praktijk brengen met leeftijdgenoten, zegt Van de Bongardt. „Je moet dan je eigen wensen combineren met de wensen van de persoon met wie je in bed ligt. Deze ervaringen geven je eigen seksualiteit ook weer verder vorm.”

Tijdens de adolescentie, maar zeker ook in de jaren ervoor, is de rol van de ouders erg belangrijk, stelt Van de Bongardt. „Een goede relatie tussen ouder en kind – warm en gehecht – zorgt ervoor dat de kans groter is dat iemands seksualiteit zich op een gezonden en prettige manier ontwikkelt.”

Het gaat daarbij niet alleen om expliciete voorlichting. Van de Bongardt: „Natuurlijk moet je het vandaag de dag hebben over pornografie, en dat het bijvoorbeeld niet zo is dat alle vrouwen een kaalgeschoren porno pussy hebben en niet alle mannen een enorme penis. Maar net zo belangrijk is het dat kinderen leren op hun eigen wensen en grenzen te letten, en die van anderen te respecteren. Dat zijn misschien niet altijd de makkelijkste gesprekken, maar als je als ouder aan je kind laat merken dat jij ook jong bent geweest en met dezelfde vragen hebt rondgelopen, kan dat een goed begin zijn van de conversatie.”

Het is moeilijk vast te stellen waarom sommige gebeurtenissen uit de jeugd wel doorwerken in de volwassenheid en andere niet, zegt Laan. „Mijn ervaring in de klinische praktijk is wel dat mensen die zich heel slecht kunnen ontspannen, die nare dingen hebben meegemaakt en voor wie seks een bedreigende component heeft gekregen, heftiger en meer expliciete stimulatie nodig hebben om seksueel genot te beleven. Eerdere ervaringen, gecombineerd met de spierspanning in het lijf, bepalen wat voor prikkels je aangenaam vindt. Dat wil overigens niet zeggen dat iedereen die van SM houdt een naar verleden heeft.”

Fetisjes komen vaker voor bij jongens dan bij meisjes, zegt Laan. „Die ontstaan door een toevallig samenkomen van de opwindingsrespons en prikkels uit de omgeving. Dat hoeft dus zeker niet altijd met een vervelende ervaring te maken te hebben.”

De kinderjaren en adolescentie zijn belangrijk, maar de menselijke seksualiteit blijft ook daarna „fluïde”, zegt van de Bongardt. Wanneer iemand voor het eerst een lange relatie krijgt, of na de geboorte van kinderen, treden er toch weer veranderingen op. De bouwstenen die in je jeugd zijn gelegd, worden de rest van je leven herschikt.”

[ Start ] [ Omhoog ]