Incest; doorbreek het taboe

Column: "Pastoralia"

Door Robin Knap, pastoraal werker

In mijn pastorale gesprekken stuit ik vaak op problemen rondom seksualiteit en opvoeding. Wat als je eigen kinderen erotische gevoelens bij je oproepen? Kinderen kunnen heel erotisch zijn. Ze hebben op elke volwassene een bepaalde aantrekkingskracht. Ook op mij, ja. De erotiek van hele jonge meisjes is toch zo oud als de wereld?

Zonder dat was de roman Lolita nooit zo'n wereldsucces geworden. Als je als vrouw van veertig een beeldschone zoon van 15 hebt en een nukkige oude vent op de bank, zou je dan geen erotische gevoelens kunnen hebben voor die jongen?

Ik vind dat je moet accepteren dat dergelijke gevoelens bestaan. Dat is iets anders dan het kind ermee lastig vallen, want dat mag natuurlijk nooit. Ga maar even onder de douche staan, als je merkt dat je zo'n gevoel hebt. Je hoeft je er alleen niet voor te schamen. Elke vader of moeder overkomt het wel eens.

De reden dat ik dit onderwerp hier bespreek is om een lans te breken voor een stukje openheid. Mensen die in een emotioneel isolement raken kunnen rare sprongen maken. Incest ligt al snel als een gevaarlijke valkuil op de loer. Een stap te ver is snel gemaakt en dan zijn de problemen vaak niet meer te overzien. Je belandt dan in een neerwaartse spiraal waarin je beide slachtoffer bent.

Als ouders heb je de absolute macht over je kinderen. Jij voedt ze, jij liefkoost of straft ze en ze houden altijd van je. Een duidelijke vader- en een moederrol zijn belangrijk voor de identiteitsvorming. Bij seksuele contacten die de lustopwekking of behoeftebevrediging van de volwassene bevredigen wordt die identiteitsvorming ernstig verstoord.

Incest gaat namelijk vrijwel altijd gepaard met manipulatie, dreiging, dwang of zelfs fysiek geweld. Heel erge dingen allemaal, maar vaak een verklaarbaar proces als je nagaat dat zowel dader en slachtoffer in een neerwaartse spiraal zijn beland. Het kind gaat zich daardoor eenzaam voelen en raakt sociaal geïsoleerd. Vandaar dat ik dit onderwerp hier ter sprake breng en dit taboe wil openbreken.

Een moeder aan het woord: 

"Toen ik zijn luier opendeed had hij een stijf piemeltje. Ik moest hem toch schoonmaken, maar voelde me schuldig dat ik eraan zat." 

Een andere moeder: 

"Wat mij laatst enorm shockeerde, is dat mijn man een erectie had
toen hij met mijn kinderen (van twee en vijf) in bad zat. Hij zegt dat hij dat altijd heeft als hij in bad gaat. Maar sindsdien mag hij van mij niet meer met de kinderen in bad."

Het is toch treurig dat ouders zichzelf of hun partner zo gaan wantrouwen. Weten we door de vloedgolf van negatieve aandacht voor lichamelijke intimiteit tussen ouders en kinderen dan niet meer wat onze grenzen zijn?

In het boek ‘Kleine mensen, grote gevoelens’, over kinderen en seksualiteit, beschrijft Van der Doef dat het wel eens kan gebeuren dat je opgewonden raakt van aanrakingen met je kind. Zo komt het bijvoorbeeld veel voor dat een vrouw met een kind aan de borst erotisch geprikkeld raakt. Het gaat erom wat je daar vervolgens mee doet. Ik denkt dat als je het lichamelijk contact bewust opzoekt voor je eigen lustbeleving, dat je dan fout zit.

Als christen pleit ik voor openheid omtrent deze gevoelige problematiek. Door er met elkaar open over te praten, voorkom je isolement. Openheid doorbreekt ook de neerwaartse spiraal van incestueuze verhoudingen. Laten we elkaar niet te snel veroordelen, maar bereid zijn om een naaste te zijn. Een luisterend oor.