|
Michael Jackson is normaal Bernard Hulsman, NRC zaterdag 22 februari De omstreden popster is in wezen een heel gewoon man. Althans, niet gekker dan de meesten van ons, stelt Bernard Hulsman Michael Jackson slaat terug. Hij is geen `wacko jacko' maar een liefhebbend vader. Donderdagnacht wilde hij de Amerikaanse kijkers laten zien dat de Britse journalist Martin Bashir een vals beeld van hem had neergezet in de geruchtmakende documentaire `Living With Michael Jackson'. In `Michael Jackson Take 2: The Interview They Wouldn't Show', uitgezonden door de Amerikaanse zender Fox, komen twee uur lang mensen aan het woord die Jackson verdedigen. Zijn tweede ex-vrouw Debbie, die hem huilend een goede vader noemt, zijn ouders met wie hij zich verzoend heeft, zijn huidverzorgster die uitlegt dat Jackson door brandwonden en pigmentziekte zo'n vreemd gezicht kreeg. De Holland Media Group (met de zenders RTL4, RTL5 en Yorin) overweegt `Take 2' in ons land uit te zenden. Naar de eerste documentaire keken 27,1 miljoen Amerikanen. Het was het best bekeken programma van februari - de maand waarin aan de hand van kijkcijfers de prijzen voor de tv-reclames worden bepaald. Inmiddels is er een ware omroepstrijd rond Jackson losgebarsten: er is sprake van een `all Jackson, all the time' vloedgolf op tv, schreef de Los Angeles Times. Oude en nieuwe reportages over Jackson op vrijwel iedere zender verdringen haast het nieuws over de oorlogsdreiging met Irak in de VS. In Nederland keken drie keer zo veel kijkers (1,5 miljoen) naar Michael Jackson op Yorin als naar het gelijktijdig uitgezonden interview met Saddam Hoessein. Bizar. Zielig. Deerniswekkend. Krankzinnig. Leugenachtig. Pervers. Zo ongeveer waren de reacties op `Living With Michael Jackson'. Bashir had, met tussenpozen, acht maanden mogen optrekken met de teruggetrokken levende popzanger, die de laatste jaren vaker in het nieuws kwam door zijn vreemde gedrag dan door zijn muziek. Het was inderdaad bizar om in `Living With Michael Jackson' te zien hoe Jackson zijn landgoed Neverland bij Los Angeles had laten ombouwen tot een groot pretpark voor kinderen, compleet met draaimolens, een reuzenrad, een dierentuin en een ijscoman. Bizar was ook hoe hij een in protserige spullen gespecialiseerde winkel in Las Vegas voor zes miljoen dollar vrijwel leegkocht en bij bijna elk voorwerp zei: ,,Dit is van mij.'' Het was zielig hoe de 44-jarige wereldster Bashir liet weten dat hij zichzelf beschouwde als Peter Pan en het liefst in een oude boom op zijn landgoed zat te mijmeren. Nog zieliger was de wanhoop waarmee Jackson zijn gesluierde jongste kind, baby Prince Michael II, de fles gaf: terwijl het kind lag te schudden op zijn trillende benen, gilde Jackson hem vergeefs toe dat hij van hem hield en dat hij stil moest zijn. Krankzinnig was het hoe Jackson zijn derde kind, Prince Michael II, uit het raam van hotel Adlon in Berlijn liet bungelen om zijn fans buiten te verrassen. En toen Jackson na lang aandringen van Bashir toegaf dat hij, ,,voor zover hij zich kon herinneren'', zijn gezicht slechts twee keer chirurgisch had laten veranderen, was het duidelijk dat hij loog. Iedereen kan tenslotte aan Jacksons onwezelijke reeënogen en vooral zijn doorgeconstrueerde neus zien dat hij zijn gelaat niet twee, maar vele malen heeft laten verbouwen. Maar de meeste weerzin riep Jacksons onthulling op dat hij wel eens het bed deelde met kleine jongens. Zijn nadrukkelijke toevoeging dat het altijd bij slapen bleef, kon de verontwaardiging niet wegnemen in de vele artikelen die in de dagen na het interview verschenen. Jackson ontstak onmiddellijk na de uitzending in woede over het portret dat Bashir van hem had geschilderd. Hij kondigde als tegenzet `Take 2' aan, met de `echte waarheid' over Bashir en hemzelf. Het heeft er inderdaad veel van weg dat Jackson is verneukt door Bashir. In `Take 2' zijn fragmenten te zien waarin Bashir tegen de popster zegt: `Je relatie met je kinderen is groots...' Jackson: `Ik hou van ze'. Bashir: `...zo liefdevol. Ik krijg bijna tranen in mijn ogen als ik je met ze zie. Omdat hoe jullie met elkaar omgaan, is zo natuurlijk, zo liefdevol, zo zorgzaam.' Bashir was in zijn voice-over, die overvloedig voorkomt in zijn `Living With...' documentaire, veel kritischer en harder over Jackson dan in zijn rechtstreekse gesprekken. Van aangezicht tot aangezicht beperkte Bashir zich in de film meestal tot een vriendelijk verbaasd `o really?' als Jackson weer eens een bekentenis deed. Door Jacksons tegenzetten zal de nasleep ongetwijfeld ontaarden in een welles-nietes-spelletje over geschonden vertrouwen en beloften. Jackson zou zich veel beter verdedigen door te laten zien dat zijn leven goedbeschouwd veel minder bizar en pervers is dan Bashir doet voorkomen. Hierop wees de Engelse commentator Ros Coward in The Guardian al op de dag nadat het interview in Engeland was uitgezonden. Volgens hem was Michael Jackson helemaal niet zo gek als hij leek, maar was zijn gedrag het logische gevolg van de `ontspoorde moderne westerse waarden en normen'. In Bashirs documentaire zei Jackson zelf ook al dat zijn leven eigenlijk heel gewoon was. Toen zijn wonderlijke metamorfose van aandoenlijk zwart jongetje met kroeshaar tot bijna blanke engerd met sluik haar ter sprake kwam, zei hij bijvoorbeeld dat plastische chirurgie natuurlijk ,,niet voor Michael Jackson was uitgevonden''. Hij weidde er verder niet over uit, omdat hij liever niet sprak over dit onderwerp. Maar als hij slim was geweest, had hij niet alleen gewezen op sterren als de grondig verbouwde en nog altijd jeugdige Cher (56), maar ook de miljoenen andere mensen over de hele wereld die hun lichamen maakbaar achten en van tijd tot tijd voor zichtbaar verval behoeden. Voor velen is plastische chirurgie bijna net zo gewoon als een tandartsbezoek. Pretpark Zo zijn veel bizarre aspecten van Jacksons leven bij nader inzien niet zo abnormaal. De verbouwing van zijn landgoed tot pretpark past bijvoorbeeld in de trend die de NRC-journaliste Tracy Metz onlangs beschreef in haar boek `Pret!': een steeds groter deel van de westerse wereld wordt in beslag genomen door pret- en attractieparken, `urban entertainment centers', vakantiedorpen, shopping malls en andere enclaves waar de moderne burger zijn vrije tijd zonder al te veel verveling kan doorbrengen. Michael Jackson kan het zich permitteren zijn eigen pretpark te bouwen: voor hem is niet alleen zijn lichaam maakbaar, maar ook zijn wereld. Jacksons verklaring voor de bouw van Neverland is dat hij in eijn jeugd nooit kind mocht zijn. Van jongsaf aan werd hij door vader Joe Jackson op brute wijze gedrild tot het kleinste, maar beste lid van The Jackson Five, de groep van de vijf Jackson-broers die omstreeks 1970 de ene wereldhit na de andere maakte. Urenlang moest hij, onder dreiging van een geseling met een leren riem, oefenen op danspasjes en zingen. Tijd om te spelen had hij nooit. Neverland is zijn antwoord op de jeugd die hem werd ontnomen. Deze verklaring past bij het gepsychologiseer waarmee talloze moderne westerlingen vat willen krijgen op hun eigen leven en waarmee veel tijdschriften dan ook vol staan. Dat Jackson zich bovendien Peter Pan voelt en in de documentaire zegt dat hij niet zal sterven, strookt met de grote waarde die in de westerse cultuur wordt gehecht aan jeugd, jongheid en slankheid. Jacksons winkelwoede is al evenmin bijzonder. Nederlands beroemdste architect, Rem Koolhaas, kwam al een paar jaar geleden met de veel geciteerde observatie dat `shopping' ,,de laatste sociale activiteit'' is van de hedendaagse westerse mens. Dat is misschien wat overdreven - zo hobbelen bijvoorbeeld elk weekeinde een miljoen Nederlanders in sportkleding rond op de voetbalvelden - maar dat winkelen in het leven van vele westerlingen een belangrijke bezigheid is, kan niemand ontkennen. Zo verscheen in de week waarin `Living With Michael Jackson' werd uitgezonden, de uitkomst van een onderzoek waaruit bleek dat ongeveer 15 procent van de Nederlandse bevolking verslaafd was aan winkelen. Velen van hen beschouwen winkelen als middel tegen neerslachtigheid. Het enige verschil met gewone stervelingen is dat Michael Jackson genoeg geld heeft om hele winkels leeg te kopen. Draagmoeder Ook aan de wijze waarop Jackson zijn drie kinderen heeft gekregen, is niets ongewoons. Tegenover Bashir gaf Jackson toe dat in ieder geval zijn derde kind een reageerbuisvrucht was die was ingeplant bij een draagmoeder. Hoe zijn twee oudste kinderen precies zijn geconcipieerd, bleef onduidelijk, maar zelfs als deze ook kunstmatige-inseminatie-kinderen of zelfs geadopteerde kinderen zijn, heeft Jackson alleen maar gedaan wat miljoenen Amerikanen en Europeanen voor hem deden. Zijn omgang met zijn kinderen is wel een beetje ongewoon. Dat ze alleen gemaskerd de straat op mogen, is raar, maar toch ook weer niet zo heel vreemd, als je in de documentaire ziet hoe Jackson en zijn kinderen voortdurend worden belaagd door fotografen, journalisten en hysterische fans. Jackson wil zijn kinderen zo behoeden voor al die vreemde blikken, zou een amateurpsycholoog hierover kunnen zeggen. Uit de documentaire bleek verder niet dat hij zich veel met zijn kinderen bemoeide. Zoals zoveel welgestelde en drukbezette Amerikaanse en Europese ouders, heeft hij hun verzorging waarschijnlijk uitbesteed aan nannies en andere betaalde opvoeders. Eigenlijk is alleen Jacksons voorkeur voor jongetjes als bedgenoot iets echt ongewoons. Jackson houdt vol dat hij alleen met ze slaapt en verder niets en dat dit moet worden gezien als een uiting van zijn onmetelijke liefde, bedoeld om door het leven hard getroffen jongens te troosten. Zo was zijn bedgenootje Cavin, die in de documentaire was te zien, een ten dode opgeschreven kankerpatiënt die wonderbaarlijk genas na vriendschap te hebben gesloten met Jackson. Maar hoe oprecht Jacksons Messiaanse bedoelingen misschien ook zijn, het blijft ongebruikelijk dat een 44-jarige man het bed deelt met jongens zonder baardgroei. Hoe dan ook, zeker is wel dat Jacksons bedpraktijken - volgens een ex-werknemer zou hij niet met enkele maar met tientallen jongens het bed hebben gedeeld - het gevolg is van de vrijheid die zijn ongewone roem en rijkdom hem hebben gegeven. De zelfgemaakte Jackson leeft in een zelfgeschapen wereld waarin iedereen op zijn minst financieel van hem afhankelijk is en dus niemand eens zal zeggen: ,,Zeg, Michael, is dat nu wel verstandig om te doen, jongen?'' Jackson wordt nooit gecorrigeerd of tot de orde geroepen. Zelfs Bashir confronteerde hem pas met het geslaap met jongens, toen hij de beelden van acht maanden uit Jacksons leven al in zijn tas had zitten en dus weinig meer te verliezen had. Het is deze zelfde vrijheid die Jackson in staat stelt alles wat hij wil onmiddellijk te doen. Het meeste dat hij wil - winkelen, pret maken, kinderen krijgen op een kunstmatige manier, jong blijven en mooi worden - is niet bijzonder. Ongewoon is alleen hij het zich gemakkelijk kan veroorloven het allemaal op een extreme manier te doen. Hij kan zonder problemen de lijfspreuk van de 21ste-eeuwse hedonist in praktijk brengen: ,,I want it, and I want it now.'' Michael Jackson is een modern mens zonder belemmeringen. Michael en misbruik In 1993 werd Jackson (1958) door een 13-jarige vriend, Jordan Chandler, officieel aangeklaagd wegens seksueel misbruik. Met de ouders van de jongen werd de zaak een jaar later geschikt: Jackson betaalde naar schatting 20 miljoen dollar en het gerechtelijk onderzoek werd stopgezet. Onlangs zijn op internet details van Chandlers beschuldiging openbaar geworden, meldde Het Parool onlangs. Zo zou Jackson niet alleen in zijn ranch Neverland het bed met Chandler gedeeld hebben, maar ook in hotels. Hun contact zou, aldus Chandler, steeds seksueler geworden zijn, van tongzoenen tot orale seks. Jackson zou zijn gaan huilen als Chandler duidelijk maakte dat hij zulke dingen niet prettig vond. Jackson heeft altijd volgehouden dat de aanklachten louter om geldelijk gewin zijn geuit. Nieuwe pogingen om hem na de recente documentaire aan te klagen wegens kindermisbruik zijn gestrand: met kinderen in bed slapen is in Californië, waar Jackson woont, geen misdaad. |