Op een gegeven moment was ik zo zwaarmoedig en verdrietig dat mijn vader me aanraadde te gaan praten met dokter Smilde, indertijd een bekend en bevriend psychiater. Die zei: “Ik had je al veel eerder verwacht. Je komt uit een zieke familie.” In het gezin van mijn vader kwam depressie voor, een broer van hem heeft zelfmoord gepleegd en behalve mijn moeder was ook mijn grootvader manisch depressief. Later heb ik Smilde nog een keer wanhopig opgezocht. Hij zei: “Lieve schat, je bent zo depressief als een deur, je gaat nu pillen slikken”.

Het was voor het eerst dat mijn somberte gediagnosticeerd werd als een depressie. Ik lag de hele dag op de bank. Keek naar de advocaten van het kantoor aan de overkant en verbaasde me hoe ze konden functioneren. Hoe speelden ze dat toch klaar? Ik vergat op zo’n moment dat het mij ook lukte wanneer de depressie weer achter de rug was. Dan was ik buitengewoon vitaal. Jarenlang werkte ik als docent en vertrouwenspersoon aan de theaterfaculteit van de Hogeschool Utrecht.

Elke drie jaar had ik een depressie van zes maanden. Op een gegeven moment, ik was eind dertig, liep ik op mijn tenen. Ik kon niet meer. Ik vroeg mijn psychiater of ik misschien naar een dagopvang kon maar hij dacht dat ik er op eigen kracht wel weer doorheen zou komen. De depressie duurde lang voor mijn doen, was uitputtend en ging als altijd gepaard met een doodswens. Ik kukelde over de rand toen ik ontdekte dat mijn toenmalige vrouw mij bedroog. Dat kon ik er niet bij hebben. Ik had een niet bijster alerte psychiater waardoor het me was gelukt om gedurende lange tijd pillen te verzamelen. Ik nam een overdosis.

Vierentwintig uur later ben ik gevonden. Toen ik bijkwam in het ziekenhuis zei de dienstdoende psychiater: “Het is ook niet te doen om met zulke stemmingswisselingen te leven.” Voor het eerst kreeg ik de diagnose bipolair. Hoe kon het dat de hypomanische kant van mijn ziekte niet eerder was opgemerkt terwijl het een erfelijke aandoening is? Waarom was mijn eigen psychiater niet met die diagnose gekomen? Toen ik het hem later vroeg zei hij: “Ik hoopte dat het niet waar was.”

Ik ben zo’n vier weken opgenomen geweest en was een jaar uit de roulatie. Na mijn suïcidepoging kwam ik terecht in de bak van degenen die ‘om het hoekje gekeken hebben’. Dan ben je kwetsbaarder voor een doodswens. Het verschil met vroeger is dat ik nu die gevoelens herken en kan hanteren. Ik verdwijn er niet meer in.

Sinds een aantal jaar heb je in Amsterdam het respijthuis. Een plek waar je op adem kunt komen. Een geweldig initiatief. Was er in mijn tijd maar zo’n huis geweest waar ik had kunnen zeggen: ik weet even niet hoe te leven. Dat is een reëlere uitspraak dan: mag ik dood.

Niemand wil echt dood. Je kunt alleen op dat moment het leven niet aan, je kunt de opeenstapeling van pijn en ellende niet verduren. Dan kan zo’n huis echt een uitkomst zijn.

Na een hernia, ik was toen eind vijftig, ben ik met vervroegd pensioen gegaan. Daarna verzorgde ik in een psycho-educatieprogramma voor bipolairen het onderdeel suïcide. De weldadigheid die het openlijk praten over suïcide teweegbracht bij de deelnemers trof mij diep.

Vervolgens ontwikkelde ik een cursus Hoe overleef ik mijn doodsgedachten? Ik heb me teruggevochten in het leven en laat me niet meer kisten door het periodiek terugkerende verlies aan levenslust. Het stemt me dankbaar dat ik er nog ben. En omdat ik dat al mijn lotgenoten gun, doe ik dit werk.”

De do’s en don’ts bij een gesprek over zelfdoding

• Praat niet mee. Toon begrip maar maak duidelijk dat zelfmoord geen oplossing is.
• Ga niet adviseren. Voor iemand die het moeilijk heeft, zijn dingen die voor jou simpel lijken vaak een grote uitdaging.
• Oordeel niet. Dit kan er voor zorgen dat iemand niet verder wil praten. Er is geen goed of fout.
• Benoemen. Als je vermoedt dat de ander aan zelfmoord denkt, benoem dat dan.
• Vraag verder. Door verder te vragen kom je erachter wat iemand precies bedoelt.
• Zorg voor een veilige situatie. Help de ander om een veilige situatie te creëren en bespreek altijd de mogelijkheden voor hulp.
   
Bron: 113, zelfmoordpreventiewijzer

[ Start ] [ Omhoog ]